Η ΚΑΤΟΧΗ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1912
Τα γεγονότα από άλλες πηγές είναι γνωστά. Η αμεσότητα ωστόσο των μαρτύρων είναι από μόνη της μια ενδιαφέρουσα πτυχή, πολύ δε περισσότερο όταν ο αυτόπτης μάρτυρας είναι ένα σπουδαίο πρόσωπο του τόπου.
Οι πληροφορίες που ακολουθούν προέρχονται από τον Κώδικα της Φραγκοκκλησιάς Μυτιλήνης, ο οποίος βρίσκεται στην έδρα του Τάγματος των Φραγκισκανών μοναχών στην Φλωρεντία. Πρόκειται για μία ιστορική πηγή εξαιρετικά πολύτιμη για την Μυτιλήνη, η οποία βρίσκεται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας από τον γράφοντα και πρόκειται σύντομα να εκδοθεί σε βιβλίο από την Αρχιεπισκοπή των Καθολικών Σύρου – Τήνου-Πάρου-Άνδρου-Χίου-Σάμου και Μυτιλήνης.
Σε ό,τι αφορά την κατοχή του νησιού από τον ελληνικό στρατό οι ειδήσεις δεν είναι πολλές, καθώς ο φραγκισκανός μοναχός-εφημέριος δεν είχε άμεση πρόσβαση με την ελληνική Διοίκηση. Γράφει λοιπόν όσα υπέπεσαν στην αντίληψή του, ως εξής: « Η πόλη κατελήφθη χωρίς μάχη. Ο Εράμ μπέης ήταν ο γενικός διοικητής. Ο Εράμ μπέης ήταν /Αρμένιος στην καταγωγή και καθολικός / μουτασερίφης της Μυτιλήνης. Ο τουρκικός στρατός αποσύρθηκε στα βουνά.
Από φανατισμό η εφημερίδα «Λαϊκός Αγών», όπως και οι άλλες, δεν αναφέρουν την επίσκεψη του κυβερνήτη του (γαλλικού) καταδρομικού στην εκκλησία των Καθολικών και στις Σχολές, αλλά λένε ότι έφθασε εδώ για ύδρευση. Στην πραγματικότητα ήλθε εδώ για να διαπιστώσει, αν η γαλλική κοινότητα κινδυνεύει. Κάλεσα τους ενορίτες να προσέλθουν και εμφανίστηκε σύσσωμη όλη η κοινότητα. Καταναλώσαμε σαμπάνια για τη δόξα της Γαλλίας, η οποία απλώνει την προστασία της σε όλους τους χριστιανούς της Ανατολής».
Χάρης Κουτελάκης
Δρ Αρχαιολογίας - Ιστορικός